Quá nhiều bất cập trong tuyển sinh đại học

Thầy Trần Phương, giáo viên dạy Toán chỉ ra những bất cập của kỳ thi tốt nghiệp THPT.

Trong 50 năm tuyển sinh đại học (1970-2021), Việt Nam đã 4 lần thay đổi cách thi. Trong giai đoạn 1 (1970-1990), Bộ Giáo dục và Đào tạo ra đề thi chung cho các trường đại học. Giai đoạn 2 (1991-2001), các trường tự chọn học sinh, trong đó 90% ra đề theo bộ đề thi tuyển sinh ĐH do Bộ ban hành và 10% ra đề thi riêng.

Trong đợt 3 (2002-2014), Bộ ra đề thi đại học theo quy tắc “3 chung” - cùng đề, cùng kỳ thi và sử dụng kết quả thi như nhau. Giai đoạn 4 (2015 - 2021), Bộ sáp nhập hai kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học bằng một đề thi chung và chuyển dần toàn bộ đề thi sang đáp án trắc nghiệm.

Ở mỗi giai đoạn, nhiều tiêu cực xảy ra mà Bộ GD-ĐT có thể không lường trước được. Chẳng hạn đợt 2, Bộ ban hành bộ đề thi tuyển sinh ĐH và khuyến khích các trường ra đề thi theo nội dung bộ đề. Việc 90% trường ra đề theo bộ đề này tạo nên hiệu ứng hàng nghìn trung tâm dạy học sinh luyện thi theo bộ đề. Học sinh chăm chỉ học tập để được nhận vào đại học.

Trong giai đoạn 4 (2015-2021), khi phân cấp cho các tỉnh, thành phố tự tổ chức kỳ thi lấy tên “THPT quốc gia” (hai năm gần đây là “tốt nghiệp THPT”), Hà Giang, Hòa Bình, Sơn La, xảy ra gian lận điểm thi quy mô lớn.

Nhiều bất cập khác cũng dần bộc lộ. Thứ nhất, trong 50 năm tổ chức kỳ thi tuyển sinh đại học và 4 khâu, hình thức thi, điểm tối đa một bài thi vẫn là 10/10 và tổng điểm của ba bài thi vẫn giữ nguyên 30/30. . Đây là một bất biến rất "kỳ lạ".

Thứ hai, điểm thi trắc nghiệm cũng rất lập dị. Trước năm 2015, đề thi tự luận xét tuyển đại học các môn không quá 10 câu hỏi và được chấm theo thang điểm 10. Từ năm 2015, đề thi đã thay đổi hình thức trắc nghiệm với 40-50 câu hỏi nhưng thang điểm vẫn giữ nguyên 10, tức mỗi câu chiếm 0,2-0,25 điểm.

Điều này khác với cách phân bổ điểm của kỳ thi tuyển sinh đại học gaokao của Trung Quốc, kỳ thi CSAT của Hàn Quốc, kỳ thi SAT của Mỹ hay kỳ thi vào đại học của Anh. Trong các bài kiểm tra này, một loạt các hình thức trắc nghiệm được cung cấp; điểm thành phần và tổng điểm luôn là một số nguyên như 100, 150, 800.

Thứ ba là cào bằng điểm với những câu hỏi khó và dễ. Đề thi đại học ở Việt Nam chia đều thang điểm cho tất cả các câu hỏi khó và dễ như nhau. Đây là điểm khác biệt so với cấu trúc phổ điểm trong đề thi đại học được chia thành nhiều mảng: trắc nghiệm, đáp án, trình bày tự luận.

Thứ tư, đề thi chưa phân hóa tốt. Nếu trong 20 năm, 1970-1990, chỉ có một học sinh đạt điểm tuyệt đối 30/30, thì trong 30 năm tiếp theo (1991-2021) đã có hàng nghìn học sinh đạt điểm từ 29,5-30. Nhưng nhiều học sinh đạt điểm tuyệt đối 30/30 vẫn trượt đại học vì nhiều học sinh được cộng điểm ưu tiên nên điểm xét tuyển lớn hơn 30. Đây là điều kỳ lạ nhất.

Nếu biết Trung Quốc đã 38 năm cải cách tuyển sinh đại học với gần 400 triệu học sinh tham gia kỳ thi gaokao nhưng không có thí sinh nào đạt điểm tuyệt đối, người ta sẽ thấy sự mất cân đối và dễ dãi trong cấu trúc nội dung của đề. thi ở việt nam.

Thứ năm là vấn đề kỳ thi “hai trong một”. Theo dõi nội dung đề thi trắc nghiệm môn Toán của Việt Nam từ năm 2015 đến nay, em nhận thấy nội dung nhận biết và thông hiểu chiếm 60% số câu và tổng số điểm của câu hỏi. Đối với học sinh khá, giỏi thì hoàn thành phần này rất nhanh và chính xác. Các em này so tài với nhau ở mức 40% ứng dụng và vận dụng cao, tức là chỉ thi đấu trên thang điểm 4/10.

Đối với học sinh khá giỏi, việc giải câu hỏi vận dụng không khó. Khi đó, để vào được các trường đại học tốp đầu hoặc các ngành “hot”, học sinh giỏi chỉ cần so tài với nhau trong phạm vi hẹp từ 4-6 câu hỏi vận dụng cao, chiếm khoảng 1-1,5 điểm.

Với hình thức thi trắc nghiệm có 4 phương án, nếu được rèn luyện một số kỹ năng, thí sinh có thể điền đầy may rủi để đạt từ 0,5 - 0,75 điểm trong gói điểm 1-1,5. Như vậy, cuộc cạnh tranh giữa những học sinh giỏi nhất đỗ vào các trường đại học tốp đầu chủ yếu diễn ra ở mức 1/10 điểm môn Toán. Đây là một bất cập rất lớn với điều kiện xét tuyển đại học.

Để làm rõ thêm những hạn chế mang tính đơn điệu của kỳ thi tuyển sinh đại học Việt Nam, hãy cùng xem bảng so sánh cấu trúc đề thi và bảng điểm đại học dưới đây:

Để thay đổi kỳ thi đại học ở Việt Nam, tôi đề xuất hai phương án. Một là tách hai kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học. Trong đó, kỳ thi tốt nghiệp THPT gồm 6 môn, theo hình thức trắc nghiệm và thi trong hai ngày trong tháng 5 do Sở GD-ĐT phụ trách. Học sinh đạt từ 36 điểm trở lên (điểm tuyệt đối mỗi môn là 10) được đăng ký dự thi đại học công lập.

Kỳ thi đại học công lập sẽ do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường đại học và UBND các tỉnh, thành phố tổ chức với 3 môn thi trong một ngày. Đề thi gồm 3 phần theo hình thức chuẩn quốc tế: Trắc nghiệm, viết đáp án và tự luận với số điểm của mỗi câu hỏi là một số tự nhiên.

Phương án 2 là đề thi chung hiện nay nhưng áp dụng thay đổi cấu trúc đề thi gồm 3 phần: Phần trắc nghiệm, đáp án và tự luận với số điểm mỗi câu là số tự nhiên. Phần trắc nghiệm có nội dung đáp ứng yêu cầu đề thi tốt nghiệp.

Chúng ta đã nhiều lần khẳng định đổi mới giáo dục là nền tảng để phát triển kinh tế - xã hội. Để một đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh, hội nhập quốc tế sâu rộng thì cần phải có một cuộc cách mạng đổi mới giáo dục toàn diện với tầm nhìn sâu rộng. Nhưng ngay từ bây giờ, Bộ GD-ĐT có thể bắt đầu nhỏ và thay đổi cách thức thi ĐH để không tạo ra nghịch cảnh 29,5-30 điểm vẫn trượt đại học.

Trần Phương